cultureel erfgoed en tradities

Tijdens een autoritje hoorde ik op de radio dat consumentenvuurwerk toegevoegd is aan de lijst van cultureel erfgoed in Nederland. Zo een 90 tradities staan op deze lijst en het vuurwerk bevindt zich dan ook in het goede gezelschap van bijvoorbeeld het Scheveningse vreugdevuur en Indische rijsttafel. Ja, Indische rijsttafel en wie dat vreemd vindt als Nederlands cultureel erfgoed moet maar bedenken dat vuurwerk nou ook niet zo Nederlands is. 
Het werd of uitgevonden in Bengalen (Bengaals vuur) of in China. In ieder geval werd China al in de 13e eeuw grootverbruiker. Vuurwerk werd gebruikt in de strijd, bij religieuze gebeurtenissen en bij het inluiden van het nieuwe jaar. Het lawaai van de knallen zorgde bij deze laatste gebeurtenis voor het verjagen van boze geesten.
Lawaai, daar hield men in Nederland ook van tijdens oud en nieuw. Er werd gezongen, vreugdevuren werden ontstoken en er werd geschoten met vuurwapens of carbid. Het vuurwerk bleef lang "iets van de Chinezen" die hun traditie mee naar Nederland hadden gebracht. Pas ruim na de tweede wereldoorlog, ongeveer vanaf 1965, deed vuurwerk steeds meer zijn intrede in de Nederlandse huishoudens als onderdeel van oudejaarsavond. Nu zijn we de grootste vuurwerkconsumenten van Europa en is 'ons' vuurwerk dus cultureel erfgoed geworden. Waarschijnlijk omdat het dan niet verboden kan worden in verband met de gevaren die het met zich meebrengt.
Ik vind dat knap. 'Wij' Nederlanders lijken er erg goed in te zijn om van alles wat we krijgen of verzamelen en wat we daarvan leuk vinden, in no time tot onze tradities en cultuur te bestempelen.

De kerstboom? Deze traditie kwam in de 19e eeuw met Duitse migranten mee. Supergezellig natuurlijk met al die lichtjes en mooie versieringen. En dus uiteraard behorend tot onze christelijke cultuur. De kerk vond de kerstboom echter een heidens gebruik en pas toen dominees zagen hoe geliefd de boom was en hoe makkelijk men het kerstverhaal over het Kindeke Jezus kon verspreiden via deze lichtjes, als symbool voor Het Licht, werd de boom in genade aangenomen. Compleet met kerstballen. Deze zijn terug te voeren naar de tijd van het midwinterfeest. Men dacht toen dat je ongeluk kon uitbannen door glimmende voorwerpen op te hangen. Kwade geesten en heksen zouden namelijk bang zijn voor spiegels en zodoende boden de opgehangen objecten bescherming tegen dit kwaad. In gereformeerde kringen is de kerstboom overigens nog steeds 'not done'.
En zo is er nog een hele lijst van 'echt Nederlandse' dingen en tradities te bedenken, die vaak pas tussen de 60 en tweehonderd jaar Nederlands zijn. Behalve drop. Drop schijnt echt Nederlands te zijn. Het geeft ook helemaal niet. Laten we vooral genieten van alles wat leuk, gezellig, lekker en mooi is. Volgens mij gaat dat veel makkelijker als we ophouden met krampachtig aan alles wat we hebben geïmporteerd en leuk vinden het label 'onze traditie' te hangen en aan alles wat we niet zien zitten (voor onszelf) het label 'bedreiging van onze traditie en cultuur'. Leven is verandering. 
In ons huis staat op deze midwinternacht ook de kerstboom, compleet met lichtjes en ballen. Zoals gezegd, supergezellig. Vanaf morgen keert het licht weer terug, elke dag een beetje langer. Dus met welk licht je deze tijd ook associeert, kaarslicht, Het Licht, veel licht of het licht van liefde en samenzijn, ik wens iedereen een heel mooi kerstfeest en gelukkig nieuwjaar!